Ο νομομαθής Raphael Lemkin δημιούργησε ήδη από το 1944 τον όρο “Γενοκτονία” (από τις λέξεις γένος και caedo-caedere: δολοφονώ) και μελέτησε νομικά το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, χρησιμοποιώντας ως παραδείγματα τα εγκλήματα που είχαν τελεσθεί κατά των Αρμενίων και των Ελλήνων στις αρχές του 20ού αι,. Ο συγκεκριμένος όρος-νεολογισμός τυποποιήθηκε ως έγκλημα στο Διεθνές Δίκαιο με τη Σύμβαση του ΟΗΕ «για την πρόληψη και την καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας» (1948). Η Σύμβαση δεν μπορεί να έχει αναδρομική ισχύ, αλλά, ωστόσο, οι μορφές-τρόποι γενοκτονίας μπορούν να αποδοθούν και σε εγκλήματα που προηγήθηκαν χρονικά. Με βάση τα πέντε σημεία της Σύμβασης (αρκεί και ένα μόνο από αυτά), «Γενοκτονία» είναι είτε σε περίοδο πολέμου είτε σε περίοδο ειρήνης: α) η δολοφονία μελών μιας ομάδας, β) η πρόκληση σοβαρών σωματικών και ψυχικών τραυμάτων, γ) η εσκεμμένη δημιουργία συνθηκών που οδηγούν στη φυσική εξόντωση μιας ομάδας ή μέρους αυτής, δ) η παρεμπόδιση ή η διακοπή των γεννήσεων, ε) η απαγωγή παιδιών και η μεταφορά τους στο περιβάλλον μιας άλλης ομάδας.
Με βάση, πλέον, τις πολλές και σημαντικές ιστορικές ελληνικές και ξενόγλωσσες μελέτες που υπάρχουν (βλ. ενδεικτικά την έκδοση του τόμου Πρακτικών του Συνεδρίου της Έδρας Ποντιακών Σπουδών ΑΠΘ, The Genocide of the Christian Populations of the Ottoman Empire and Its Aftermath (1908–1923) Routledge 2023), βασισμένες στο πλούσιο αρχειακό υλικό, τον Τύπο και τις αφηγήσεις των επιζησάντων, τα αναφερόμενα σημεία της Σύμβασης του ΟΗΕ ενυπάρχουν και στη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου (1916-1923): είναι ένα έγκλημα τεκμηριωμένο πια ιστορικά, αναγνωρισμένο μάλιστα με ψήφισμα από τη Διεθνή Ένωση των Μελετητών των Γενοκτονιών (International Association for Genocide Scholars, IAGS), στις 16 Δεκεμβρίου του 2007. Ήταν ένα κεντρικά οργανωμένο σχέδιο των Νεοτούρκων και των Κεμαλικών, με σαφή στόχευση ενάντια στους χριστιανικούς πληθυσμούς της Αυτοκρατορίας στο σύνολό τους, και με σκοπό την εθνική και θρησκευτική ομογενοποίηση της μικρασιατικής χερσονήσου, ζωτικού χώρου των Τούρκων, και τη δημιουργία του τουρκικού εθνικού κράτους.
Η 19η Μαΐου, ημέρα αποβίβασης του Μουσταφά Κεμάλ στην Αμισό/Σαμψούντα και ουσιαστικής έναρξης της δεύτερης και καθοριστικής φάσης της γενοκτόνου τουρκικής πολιτικής, συμβολικά ορίστηκε από την ελληνική πολιτεία ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου (ΦΕΚ Α΄ 78, 13 Μαΐου 1994). Η Τουρκία όμως από την πλευρά της επιστρατεύει πολιτικές άρνησης της Γενοκτονίας με προσεκτική χρήση της γλώσσας για τα εγκλήματα, απαγόρευση της δημόσιας υποστήριξης της Γενοκτονίας, περιορισμούς στην πρόσβαση και στη χρήση αρχειακού υλικού κ.λπ. Παράλληλα, βυθίζεται συνεχώς σε μία δίνη μιλιταρισμού και ισλαμικού φανατισμού, επιλέγοντας σταθερά την πολιτική των απειλών, του εμπρηστικού λόγου και των ένοπλων επεμβάσεων.
Σταθερή επιδίωξη της ελληνικής πλευράς πρέπει, παρ’ όλα αυτά, να είναι η συνέχιση των προσπαθειών για διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας που υπέστη ένα σημαντικό τμήμα του Ελληνισμού, καθώς και η καταδίκη όποιας άλλης παρόμοιας περίπτωσης όπου γης, όπως επιτάσσουν οι πανανθρώπινες αξίες του δικαίου, του σεβασμού και της ειρήνη
Οι Πρυτανικές Αρχές